در تاریخ معاصر ایران شیرزنان زیادی بودند که در روند تحولات سیاسی و اجتماعی ایران همچون انقلاب مشروطه نقش بسزایی داشتند. عزت الحاجیه از جمله زنانی بود که در راه آزادی ایران دو فرزند خود را قربانی داد و خم به ابرو نیاورد.
نقش علما در تاریخ تشیع در ایران قابل کتمان نبوده است. علما حتی در زمان مشروطیت نیز بیش از روشنفکران در راه آزادی ملت ایران از دست دیو استبداد کوشیدند و مبارزه کردند. البته راه آنان راهی بومی و در مسیر آرمان های تشیع بود. جالب اینکه حتی کسروی نیز از این امر دفاع می کند...
میرهاشم تبریزی (۱۲۸۹ (قمری) - ۲۲ رجب ۱۳۲۷ (قمری)) معروف به میرهاشم دَوَهچی از روحانیان محله دوهچی (شتربان) و سرخاب تبریز بود. وی در ابتدا درجبهه موافقان مشروطه و عضو انجمن تبریز بود ولی به مرور علم مخالفت برافراشت. در جریان حمله و محاصره تبریز توسط عینالدوله وی به همراه تفنگچیهای خود مدت چهارماه با قوای ستارخان جنگید و در خط مقدم جنگ بود. عاقبت ...
مشروطه خواهان که اعتمادی به محمدعلی شاه نداشتند برای تقویت خود و تضعیف دستگاه استبدادی محمدعلی شاه تصمیم گرفتند از وجود سالار الدوله در برابر محمدعلی شاه استفاده نمایند. اما سالار الدولله با برآورده نشدن خواسته هایش به یکی از دشمنان سرسخت مشروطه تبدیل شد . . .
تاریخ مشروطه ایران بیانگر آن است که بسیاری از مصائب و مشکلاتی که می توانست از طریق گفتگو و رایزنی و توافق حل شود، بر زمین ماند و از همین رو به جای تعامل، خشونت جایگزین شد. این رفتار در دو سوی موافقین و مخالفین جنبش مشروطه و به عبارتی دیگر در هر دو گروه سلطنت طلب و مشروطه خواه دیده می شود. به عنوان مثال . . .
کاریکاتورهای سیاسی از دیرباز به عنوان ابزاری جهت انتقاد از وضعیت سیاسی و اجتماعی موجود مطرح بوده است. نشریه ای که در بررسی کاریکاتور سیاسی در ایران در دوره قاجار اهمیت دارد؛ روزنامه فکاهی انتقادی آذربایجان است که اولین شماره آن در دوم محرم سال 1315 ه.ق به مدیریت علی قلی خان صفراف مدیر سابق روزنامه های احتیاج و اقبال به صورت هفتگی در تبریز شروع به کار ...
در ایران عصر قاجار، روحانیون و علما عکس العمل های متفاوت و مختلفی درباره نوع تعامل با حکومت از خود نشان داده اند. گاهی لازم می شد تا به تعامل با حکومت بپردازند و در مقابل گاهی به مواجهه و مقابله و یا حداقل عدم تعامل با آن می پرداختند. از جمله نوع تعامل شیخ انصاری و حکومت جالب توجه است . . .
بعد از پیروزی انقلاب مشروطه و استقرار نهادهای دمکراتیک نظیر مجلس شورای ملی، بدون شک یکی از اقدامات عاجل و فوری، تاسیس روزنامه ای جهت انعکاس اخبار روزانه مجلس و همچنین تحولات سیاسی و اجتماعی آن زمانه بود. لذا به عنوان اولین اقدام، روزنامه مجلس به طبع و انتشار رسید.
بعد از پیروزی انقلاب مشروطه و استقرار نهادهای دمکراتیک نظیر مجلس شورای ملی، بدون شک یکی از اقدامات عاجل و فوری، تاسیس روزنامه ای جهت انعکاس اخبار روزانه مجلس و همچنین تحولات سیاسی و اجتماعی آن زمانه بود. لذا به عنوان اولین اقدام، روزنامه مجلس به طبع و انتشار رسید.
ششم تیرماه سالروز قیام مردم تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان علیه استبداد محمدعلی شاه قاجار (۱۲۸۷ ش) است. بیاعتنایی محمدعلی شاه قاجار به مشروطیت و مخالفت با مشروطهخواهان و سرکوبی آنان و نیز به توپ بستن مجلس شورای ملی، مردم ایران را به شورش واداشت و در این راه، مردم تبریز از دیگران پیشی گرفتند . . .
مشروطه خواهان کمتر توانستند از آزادی های اعمال شده در این دوره بهره درست ببرند. آنان به جای مقابله با استعمار و استبداد به مواجهه با دیانت و مقابله با شیخ فضل الله پرداختند. در این میان باید به روزنامه های مشروطه خواه اشاره کرد که دست در دست استعمار به مقابله با روحانیت پرداختند. افسوس که این فرصت مغتنم صرف تلاش های بی موردی شد . . .
مورخان مشروطه خواه تلاش کرده اند تا فضایی را ترسیم کنند که گویی شیخ فضل الله در زمانه مشروطه، عالمی تنها بود که یار و یاوری نداشت. ماجرا دقیقا بر عکس است؛ روز به روز به طرفدران شیخ افزوده می شد و یکی از راه های ایستادگی و اعدام شیخ نیز ترس از نفوذ و قدرت او بود . . .
طرفدران حکومت استبدادی رضاشاه در مواجهه با اسلام و آنچه در عرصه سیاسی بوسیله آن تجویز می شود، ایران باستان را علم کردند. آنها از تجویز ایدئولوژی ایران باستان اهداف مهمی داشتند که می توان آنها را مورد بررسی قرار داد . . .
مشروطه خواهی ایرانیان سرانجام به دیکتاتوری خودسرانه رضاشاه انجامید. بنابراین هیچ سرانجام مفیدی نداشت. جالب انکه آنانی که ادعای دموکرات بودن داشتن این نتیجه را رقم زدن و در راس آنها اعضای حزب دموکرات ایران . . .
رقابت بر سر قدرت در اشکال و وضعیت های متعددی خود را بروز می دهد. یکی رقابت بر سمت ها و جایگاه ها بود که در طول تاریخ وجود داشته است. آنچه در زیر می اید به خوبی رقابت دو جناح سیاسی را بر سر نایب السلطنه بودن، آن هم در شرایط حساس پس از انقلاب مشروطه و صغر سن احمدشاه قاجار . . .
انقلاب مشروطه ایران فرصتی برای شناختن سره از ناسره بود؛ اینکه رفع استبداد به چه قیمیتی به دست خواهد آمد؛ آیا به ارزش افتادن هر چه بیشتر در دامن استعمار و یا مبارزه با دوگانه استبداد و استعمار به طور همزمان. این همان جایی بود که راه دو دسته از سران نهضت را از هم جدا کرد . . .
شیخ فضل الله و طیفی از روحانیون که با اندیشه روشنفکران در عصر قاجار و تلاش آنان برای مقابله با اندیشه های وارداتی مخالف بودند، به اندیشه مشروطه مشروعه روی آوردند. اما سوال این است که آنها چقدر به مشروطه مشروعه معتقد بودند . . .
شبهه مهمی که در باره شیخ فضل الله مطرح شده است و همچنان نیز در این باره طرح بحث می شود، همراهی و همکاری او با محمدعلی شاه و تلاش برای تداوم قدرت اوست. بنابراین برای رفع این مسئله باید به سوالی مهم پاسخ دهیم . . .
توسل به شیوه های رعب و وحشت یکی از گزینه اصلی پادشاهان قاجاری، برای استقرار امنیت در داخل کشور بود. گذشته از اقدامات صورت گرفته جهت کنار زدن رقبا که به تمرکز قدرت کمک می کرد، وقوع برخی تحولات مانند تغییر ساختارهای جمعیتی رخ داده در قرن نوزدهم نیز در کاهش قدرت رقبا بی تأثیر نبود . . .